Bugün Antep’in Gazi ünvanını almasının yıldönümü. Biz de Anteplilerin kullandığı kelimeleri derledik. Bu kelimeleri biliyor muydunuz? Today is the anniversary of Antep receiving the title ‘veteran’ for their heroic efforts in the Indepence War. We compiled some words used in Gaziantep. Kaynak: https://kulturveyasam.com/sadecegazianteplilerinkullandigi11kelime/ #gaziantep #antep

---

Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler bahteniz /maydanoz/ (isim) Anteplilerin hemen hemen bütün yemeklerinin içinde bulunan maydanoza verdikleri isimdir. Baharatlar onlar için ne kadar önemliyse maydanoz da o kadar önemlidir. TD Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler rafık dost döş gogus laf, söz hanek- maydanoz taklit etmek bahteniz- kercetmek kele - →hey -merdiven süllüm- şapşak- TD →su kabi Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler şapşak /su kabı/ (isim) Antep'te su kabı anlamına gelen şapşak, yerine göre çok amaçlı da kullanılabilir. Örneğin; bardak ve sürahi için kullanıldığı gibi tuvaletteki su kabı için de “hela şapşağı” denebilmektedir. Mecaz anlamları da bulunan şapşak kelimesi üstüne vazife olmayan bir işe kalkışanlar ve geveze insanlar için de sıkça kullanılır. TD Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler döş /göğüs/ (isim) Anteplilerin göğüsün üst kısmına yani bağıra verdikleri isimdir. “Döşün açık gezme”, “döşü yanık” tabirleri de Antepliler tarafından sıkça kullanılır. TD Ayıntab /Antep/ Cumhuriyet öncesine dek şehir Ayıntab olarak anılmaktaydı. Ayıntab isminin: “ayın” pınar, kaynak “tab” kelimesinin de onu tamamlayıcı olarak güzel pinar ve güzel kaynak anlamında kullanıldığı söylenmektedir. Antep şehrine Kurtuluş Savaşı'ndaki kahramanca mücadelesi sonrasında 8 Şubat 1921 Günü Gazilik unvanı verilmiştir. TD Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler hanek /laf, söz/ (isim) Söylemek istediklerini açık açık ifade ettiklerinde fakat söylediklerinin bir kırgınlık bir huzursuzluk yaratacağına inandıkları zaman “hanek” sözünü kullanırlar. Haneklemek (laflamak) gibi doğal olarak türetilebilen çok sayıda versiyonu da bulunmaktadır. TD Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler kele /hey/ Anteplilerin herhangi bir konuda konuşurken hey, bre, aboo, gibi ünlem ifadesi olarak kullandıkları bir kelimedir. Özellikle “kele anam, kele bacım” şeklindeki kullanımı oldukça yaygindır. TD Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler rafık /dost, kanka/ (isim) Rafık ya da Refik fark etmez Antep'te biri “Rafık ne ediyin?” diye size sesleniyorsa bilin ki sizi dostu arkadaşı olarak gördüğü içindir. Gaziantep için rafık kanka yerine geçmektedir. TD Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler süllüm /merdiven/ (isim) Osmanlıca bir kelime olan süllüm ahşap merdivene verilen isimdir. Sabit olabileceği gibi taşınabilir türden de olabilir. Genellikle uzun boylu çocuklar için “süllüm gibi oğlan” şeklinde kullanılır. TD Gazianteplilerin Kullandığı Kelimeler kercetmek /taklit etmek/ (fiil) Kercetmek, mizahın yapı taşlarından biri olan “taklit” anlamına gelmektedir. Taklidi yapan kişi ise kercivan olarak adlandırılır. TD

Kaynak

Resimde "bahdeniz" yazıyor ve "Maydanoz (isim) - Anteplilerin hemen hemen bütün yemeklerinin içinde bulunan maydanoza verdikleri isimdir. Baharatlar onlar için ne kadar önemliyse maydanoz da o kadar önemlidir." şeklinde bir açıklama yer alıyor. Şaka, "bahdeniz" kelimesinin "bahçe" ve "deniz" kelimelerinin birleşimi ile oluşturulmuş bir kelime olması ve bu kelimenin aslında anlamı olmayan bir kelime olmasıdır. Ancak bu kelime, Antepliler'in yemeklerinde sıklıkla kullanılan maydanozun önemliliğini vurgulamak için kullanılan bir esprili kelime olarak sunulmuştur.

Resimde Gaziantep'te kullanılan bazı kelimeler ve standart Türkçe karşılıkları gösterilmiştir. "Kelle" kelimesi standart Türkçe'de "baş" anlamına gelirken, Gaziantep'te "hey" diye kullanılır. Bu da "Kelle" kelimesinin "hey" kelimesi ile değiştirilmesi ile oluşan bir kelime oyunu olarak görülebilir. "Kelle" kelimesi standart Türkçe'de baş anlamına geldiği için, "Kelle hey" denildiğinde, "Başım hey!" gibi bir anlam çıkıyor. Bu da "Kelle hey" ifadesini komik ve ilginç hale getiriyor.

Resimde "şapşak" kelimesinin Gaziantep ağzında kullanımına dair bir açıklama bulunmaktadır. "Şapşak" kelimesinin "su kabı" anlamına geldiği ve Antep'te birçok amaçla kullanıldığı belirtiliyor. Örneğin, bardak, sürahi, tuvalet gibi yerlerde kullanılan su kabı için "şapşak" denebiliyormuş. Bununla birlikte "şapşak" kelimesinin mecaz anlamları da bulunuyor ve vazi̇fe olmayab bir i̇şe kalki̇şanlar ve geveze i̇nsanlar i̇çi̇n de si̇kça kullaniliyormuş. Bu resi̇mde bulunan espri, "şapşak" kelimesinin günlük di̇lde farklı anlamlarda kullanılmasını ve bu anlamlardan birinin de "geveze" olmasını gösteren bir kelime oyunu.

Resimde Gaziantep'in tarihi mimarisinin olduğu bir fotoğraf bulunmaktadır. Yukarıda ise Gaziantep'in eski adı olan "Ayıntab" ve isminin kökenine dair açıklama yer almaktadır. Ayıntab isminin "ayın" pınar anlamına geldiği anlatılıyor. Fotoğrafta ise "TD" yani "Türk Dil Kurumu" logosu ile bir çaydanlık sembolü yer alıyor. Bu resimde mizah, "Ayıntab" isminin "ayın" pınar anlamına geldiği ve çaydanlık sembolünün birleştirilerek, çayın "ayın" pınarı olarak yorumlanmasıyla sağlanmaktadır.

Resimde "hanek" kelimesinin anlamını ve kökenini anlatan bir bilgi kartı bulunmaktadır. Şaka, "hanek" kelimesinin, Gazianteplilerin açıkça söylemek istedikleri bir şeyin kırgınlıkla ve huzursuzlukla ifade edilmesi için kullandıkları bir argo sözcük olmasıdır. Kartta bu kelime için verilen tanım ise "laf, söz" olarak verilmiş, yani aslında "hanek"in bir sözcük olarak kullanıldığını ima etmiştir. Bu, "hanek" kelimesinin anlamını bilmeyen biri için bu kelimenin normal bir kelime olduğu izlenimini verebilir ve bu da okuyucunun gülmesini sağlayabilir.

Bu resimde, "kele" kelimesi ve anlamı açıklanmış. "Kele" Gazianteplilerin herhangi bir konuda konuşurken kullandıkları bir ünlem ifadesidir. Bu, "hey", "bre", "aboo" gibi kelimelerin bir tür yerel versiyonu gibidir. Özellikle "kele anam, kele bacım" şeklinde kullanılır ve oldukça yaygındır. Şaka aslında yok. Bu resim Gazianteplilerin kullandığı kelimelerin bir tanesini ve anlamını açıklıyor.

Resimde "rafik" kelimesinin Gazianteplilerin kullandığı kelimelerin sözlüğünde yer aldığı ve "dost, kanka" anlamına geldiği görülüyor. Antepte "Rafik" ve "Refik" kelimelerinin aynı anlamda kullanıldığından ve dostunu "Refik" diye çağıran birinin bunu "dost" olarak algılayacağı vurgulanıyor. Resimde "TD" yazılı ve bir çaydanlık simgesi olan bir logo bulunuyor. Bu logo Gaziantep'i temsil ediyor. Resimdeki espri, Anteplilerin "rafik" kelimesini kullandıkları ve bu kelimenin "dost" anlamına geldiği, ancak aynı zamanda "Refik" ismiyle de aynı anlamda kullanıldığını göstererek, bir Antepli için dostunun "Refik" diye çağrılmasının normal olduğu ve bunun "Refik" adında bir kişiyi çağırma anlamına gelmediğini vurguluyor.

Resimde "süllüm" kelimesi ve anlamı "merdiven" olarak yazılmış. Bunun altında, "Osmanlıca bir kelime olan süllüm ahşap merdivene verilen isimdir. Sabit olabileceği gibi taşınabilir türden de olabilir. Genellikle uzun boylu çocuklar için "süllüm gibi oğlan" şeklinde kullanılır" şeklinde bir açıklama bulunuyor. Bu resim Gazianteplilerin kullandığı kelimeler üzerine bir şaka. "Süllüm" kelimesi, genel olarak "merdiven" anlamında kullanılan bir kelime olsa da, Gaziantep'te uzun boylu çocuklar için kullanılan bir ifade olarak algılanıyor. Bu, kelimenin farklı bir anlamda kullanılmasını sağlayan bir yerel söylem örneği. Resim, bu durumu vurgulayarak Gazianteplilerin kullandığı farklı sözcükleri ve deyimleri eğlenceli bir şekilde ele alıyor.

Resimde "kercetmek" kelimesi ve anlamı açıklanmış. Resimde "kercetmek" kelimesinin "taklit etmek" anlamına geldiği ve "kercetme" yapan kişinin "kercivan" olarak adlandırıldığı yazıyor. Şaka, kercetmenin, Gazianteplilerin kullandığı günlük dilde, bir nesnenin "kercet"ini çıkarmak yani taklit etmek anlamına gelmesinde yatıyor. Kısacası, "kercetmek" kelimesiyle "kercivan" kelimesi arasındaki ilişkiyi kullanarak bir kelime oyunu yapılmış.